Pracownik zatrudniony na podstawę umowy o pracę może w wyjątkowych sytuacjach starać się o uzyskanie dodatkowych środków pieniężnych z zakładu pracy w postaci pożyczki.
W Polsce istnieją dwie możliwości pozyskania dodatkowych środków od pracodawcy. Jednym z nich jest Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, drugim Kasa Zapomogowo-Pożyczkowa. Obie możliwości są znacznie korzystniejsze dla pracownika niż zaciągniecie pożyczki lub kredytu w banku lub innej instytucji finansowej.
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (ZFŚS)
ZFŚS jest funduszem specjalnym, którego głównym założeniem jest wspieranie pracowników danego przedsiębiorstwa w nagłych sytuacjach losowych lub zdarzeniach gdy pracownik potrzebuje wzmożonej ilości gotówki. Fundusz ten tworzony jest obowiązkowo w przedsiębiorstwach, które zatrudniają powyżej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. W mniejszych przedsiębiorstwach utworzenie funduszu jest dobrowolne, należy jednak podkreślić, że grupa co najmniej 20 pracowników może wystąpić w wnioskiem do pracodawcy o utworzenie takiego funduszu i pracodawca powinien taki wniosek pozytywnie rozpatrzeć. Wraz z utworzeniem Funduszu konieczne jest stworzenie regulaminu jego działania, który będzie określał sposób rozdysponowania środków z funduszu.
Najczęstszymi pożyczkami udzielanymi pracownikom w ZFŚŚ są pożyczki na cele mieszkaniowe (m.in. na wykup mieszkania na własność, dofinansowanie do zakupu mieszkania, remont, wydatki na przystosowanie mieszkania dla potrzeb osoby z niepełnosprawnością), oprócz wspomnianych pożyczek na cele mieszkaniowe środki z funduszu socjalnego mogą być przeznaczone na leczenie, rehabilitację pracownika, który uległ wypadkowi poza pracą. W zależności od zapisów w regulaminie – pożyczki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych mogą być zwrotne lub bezzwrotne. Na pożyczkę bezzwrotną pracownik może liczyć w sytuacji jeżeli znalazł się w trudnej sytuacji losowej np. zniszczenie mieszkania na skutek pożaru, zalania. Pożyczki zwrotne udzielane są z kolei na korzystnych warunkach, pracownik oddaje faktycznie tyle ile pożyczył, bez konieczności pokrywania odsetek, prowizji lub oprocentowanie pożyczek jest minimalne. Z funduszu socjalnego oprócz pożyczek udzielane są zapomogi na święta lub dofinansowania do wypoczynku urlopowego.
Informacje dotyczące sposobu spłaty pożyczki, wysokości rat, terminów, ewentualnej windykacji należności powinny znaleźć odzwierciedlenie w umowie pożyczki.
Aby uzyskać pożyczkę z funduszu socjalnego należy złożyć do pracodawcy stosowny wniosek. Wzór wniosku wraz z wymaganymi dokumentami powinien zostać określony w regulaminie ZFŚS.
Kasa zapomogowo-pożyczkowa
To drugi, mniej popularny sposób na pozyskanie pożyczki od pracodawcy. Kasa taka tworzona jest w przedsiębiorstwach, w których co najmniej 10 pracowników zadeklaruje chęć jej utworzenia. Każdy członek kasy zapomogowo-pożyczkowej powinien oprócz deklaracji przystąpienia uiścić wpisowe. Następnie, co miesiąc z pensji pracownika pobierana jest składka nazwana wkładem członkowskich, która stanowi środki zgromadzone w kasie. Wysokość składki ustalana jest indywidualnie w danym zakładzie pracy. Z pożyczek z kasy zapomogowo-pożyczkowej mogą korzystać jedynie jej członkowie. Sposób udzielania pożyczki z kasy zapomogowo-pożyczkowej, jej maksymalną wysokość, sposób spłaty, wysokość maksymalnych rat ustalona jest w statucie kasy, który jest indywidualnym dokumentem stworzonym na potrzeby danego zakładu pracy.